GMINA KUŚLIN

STRATEGIA ROZWOJU

2008 - 2015

UCHWAŁA NR XXI/113/2008

RADY GMINY W KUŚLINIE Z DNIA 25 WRZEŚNIA 2008r.

w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Kuślin.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U z 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)

Rada Gminy w Kuślinie

uchwala co następuje:

§ 1

Przyjmuje się program pod nazwą Strategia Rozwoju Gminy Kuślin na lata 2008-2015.

§ 2

Traci moc uchwała Nr IX/50/2003 z dnia 30 czerwca 2003 roku Rady Gminy w Kuślinie w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Kuślin

§ 3

Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Kuślin.

§ 4

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

SPIS TREŚCI

Uchwały Rady Gminy..................................................................................................... 1

SPIS TREŚCI........................................................................................................................... 3

Wstęp.................................................................................................................................... 5

Wizja i cele................................................................................................................... 5

Tworzenie atmosfery współdziałania................................................................................ 5

Informowanie................................................................................................................ 5

Długookresowość........................................................................................................... 6

Monitoring i kontrola..................................................................................................... 6

Plany i programy........................................................................................................... 6

Ocena........................................................................................................................... 6

Diagnoza stanu gminy................................................................................................... 7

1. Diagnoza stanu gminy………………………………………………………………………..7

2. Organy samorządu terytorialnego........................................................................... 8

3. Rozwój Społeczny....................................................................................................... 8

3.1. Syntetyczna charakterystyka gminy………………………………………………………………… ..8

3.2. Demografia................................................................................................................ 8

3.3 Oświata..................................................................................................................... 11

3.4. Uwarunkowania lokalizacyjne..................................................................................... 12

3.5. Ochrona zdrowia....................................................................................................... 13

3.6. Bezpieczeństwo publiczne............................................................................................ 14

3.7. Infrastruktura techniczna............................................................................................ 13

3.8. Transport zbiorowy.................................................................................................... 15

3.9. Kultura, sport, rekreacja............................................................................................. 17

Rozwój gospodarczy.................................................................................................. 21

Uwarunkowania rozwoju......................................................................................... 24

1. Mocne strony............................................................................................................ 24

2. Słabe strony............................................................................................................. 25

3. Szanse....................................................................................................................... 25

4. Zagrożenia................................................................................................................ 26

Cele strategiczne rozwoju..................................................................................... 29

Programy rozwoju...................................................................................................... 31

A – programy inwestycyjne........................................................................................... 31

B – programy gospodarcze............................................................................................ 31

C – programy społeczne................................................................................................ 31

1. Programy inwestycyjne............................................................................................ 31

2. Programy gospodarcze............................................................................................. 33

Rolnictwo........................................................................................................................ 33

Przemysł......................................................................................................................... 35

Handel............................................................................................................................ 36

Turystyka........................................................................................................................ 36

3. Programy społeczne................................................................................................. 39

Planowanie budżetowe.............................................................................................. 41

Promocja.......................................................................................................................... 43

Monitorowanie i aktualizacja strategii rozwoju........................................ 44

Wstęp.

Po przeprowadzeniu reformy samorządowej w Polsce znaczenie władz szczebla lokalnego bardzo wzrosło. Gminy odpowiadają teraz za tak wiele spraw, że wręcz niemożliwe jest zajmowanie się każdą z osobna, bez przemyślanego, całościowego planu, który umożliwia koordynację poczynań, zapobiega bałaganowi i chroni przed marnotrawstwem środków. Chaotyczne działania muszą zwrócić się też przeciwko władzom lokalnym powodując niezadowolenie mieszkańców, a w konsekwencji brak poparcia w kolejnych wyborach samorządowych. Władze Gminy powinny być zatem świadome wpływu działania jaki wywierają na warunki życia mieszkańców, oraz tego, że muszą działać nie tylko dla dobra ludności, ale prowadzić działania razem z mieszkańcami. Powinny zdawać sobie sprawę z wpływu zachodzących przemian na firmy i organizacje lokalne oraz wspólnie z nimi zwiększać możliwości osiągnięcia trwałego wzrostu gospodarczego. Aby uzyskać maksymalne, możliwe do osiągnięcia efekty, razem powinny też tworzyć lokalną strategię.

Wizja i cele.

Lokalna gospodarka jest ważnym czynnikiem wieloletniego rozwoju Gminy. Dlatego trzeba mieć wizję przyszłego stanu Gminy, do którego będzie się dążyć i który umożliwi realizację interesów i potrzeb mieszkańców, działających w gminie przedsiębiorstw i gospodarstw oraz zatrudnionych w nich osób. Dlatego strategia musi zdefiniować to, co w kategoriach ekonomicznych, jest pożądane i co należałoby osiągnąć na danym terytorium w określonym czasie. Wizja musi również przyciągnąć do współpracy i wywoływać poparcie miejscowej społeczności. Lokalna strategia jest najlepszym sposobem wyrażenia perspektywicznych celów rozwoju.

Tworzenie atmosfery współdziałania.

Strategia ma pomóc zjednoczyć dla realizacji określonych celów, podmioty i organizacje sektora publicznego i prywatnego. Jeśli chce się racjonalnie wykorzystać zasoby gospodarcze należy dysponować instrumentami i strukturami organizacyjnymi ułatwiającymi taką współpracę. Umożliwi ona władzom lokalnym realizacje strategii oraz inicjowanie działań na rzecz rozwoju podejmowanych także poza strukturami administracji samorządowej (a nie tylko reagowanie na kolejne sytuacje zaskakujące władzę).

Informowanie.

W procesie tworzenia strategii władze lokalne nie tylko mają tworzyć atmosferę współpracy i inspirować zaangażowanie lokalnej społeczności w działania na rzecz rozwoju gospodarczego, ale również informować cała lokalną społeczność o swoich planach, ułatwiając w ten sposób uczestnictwo mieszkańców w realizacji tych planów. Informowanie społeczności o przyjętej strategii oraz zachęcanie do współpracy w jej tworzeniu i realizacji powinno spowodować, że strategia staje się powszechnie odbierana jako własna, co jest niezbędnym warunkiem odniesienia sukcesu w postaci rzeczywiście osiągniętego wzrostu gospodarczego uzyskanego w wyniku jej realizacji.

Długookresowość.

Strategia ułatwia uporządkowanie działań średnio i krótkookresowych zgodnie z przyjętymi celami oraz ułatwia proces podejmowania decyzji. Lokalny rozwój gospodarczy wymaga działań spójnych i konsekwentnych przez wiele lat. Strategia stanowi fundament owej spójności i konsekwencji. Strategia nie jest dokumentem skończonym obowiązującym jedną kadencję. Strategia ma żyć, kolejne sytuacje i czas mogą modyfikować wcześniej przyjęte założenia. Niezmienne są jednak cele i założenia. Kolejne kadencje powinny „dopisać” kolejne rozdziały, tak, aby na przygotowanym obecnie fundamencie strategii, powstała trwała wspólna budowla rozwoju Gminy.

Istotne jest przy tym, aby bieżące posunięcia podyktowane względami doraźnej polityki, czego nie da się uniknąć w demokratycznym społeczeństwie, były uzależniane od celów strategicznych i rozpatrywane w kontekście długookresowej strategii lokalnej.

Plany i programy.

Nakreślone w strategii wybrane rozwiązania mają stać się podstawą tworzenia konkretnych programów działania. Mogą one być długo lub krótkookresowe i powinny dokładnie określać cele operacyjne programu (grunty, budynki, zakłady, pracownicy) oraz spodziewane nakłady i wyniki. Strategia będzie miała walory praktyczne, jeśli uzupełniona zostanie o serię programów służących do realizacji jej części składowych. Ponieważ wszystkich tych części nie da się zrealizować w jednym czasie, potrzebne będzie określenie priorytetów realizacyjnych (ustalenie kolejności etapów realizacji i sposobu podziału środków).

Ocena.

Kontrola wiąże się z regularnym zdobywaniem informacji o tym, czy przyjęte programy zostały wdrożone, wydatki budżetowe poczynione i działania rozpoczęte. Ocenianie ma charakter kompleksowy i polega na sprawdzeniu, czy wyniki realizacji konkretnych programów zgadzają się z ogólnymi celami strategicznymi Gminy. Wynika stąd, iż stopień polepszania gospodarki (zmniejszenie bezrobocia, wzrost średnich dochodów ludności, inwestycje, rozwój nowych firm, rozbudowa infrastruktury, rozwój usług dla społeczności lokalnej, atrakcyjniejszy wizerunek Gminy) musi być przedmiotem osobnych ocen dokonywanych po jakimś czasie (nieraz po kilku latach) od wprowadzenia w życie rozwiązań zawartych w strategii. Ocena realizacji strategii rozwoju gospodarczego powinna także polegać na sprawdzeniu, czy działania i wydatki ponoszone przez gminę są efektywne finansowo i czy przynoszą gminie dostateczne korzyści. Ocena musi dotyczyć konkretnych wyników rozwoju gospodarczego(w postaci inwestycji, miejsc pracy, itp.) jak i działań (procesów, programów) za pomocą, których strategia była realizowana.

Diagnoza stanu Gminy.

Gmina Kuślin położona jest w zachodniej części województwa wielkopolskiego w odległości 40 km od Poznania, a we wschodniej części powiatu nowotomyskiego. Przez gminę przebiega Autostrada A-2 z dogodnie zlokalizowanymi z niej zjazdami.

Siedzibą Gminy jest wieś Kuślin. Największą miejscowością jest wieś Wąsowo zamieszkała przez 1122 mieszkańców a najmniejszą miejscowość Nowa Dąbrowa zamieszkała przez 39 mieszkańców. Pozostałe miejscowości to: Chraplewo, Dąbrowa, Głuponie, Kuślin, Michorzewko, Michorzewo, Śliwno, Trzcianka i Turkowo. W ramach miejscowości Michorzewo funkcjonują dwa sołectwa: Sołectwo Michorzewo i Sołectwo Krystianowo.

Mapa: Gmina Kuślin na tle powiatu nowotomyskiego

Źródło: www.gminy.pl

Gminę Kuślin na koniec roku 2007 zamieszkiwało 5 666 mieszkańców.

Gmina obejmuje obszar 106,31 km², w tym:

20,08 km² – lasy;
78,26 km² - użytki rolne;
7,97 km² – pozostałe.

Organy samorządu terytorialnego

Wszyscy mieszkańcy Gminy tworzą lokalna wspólnotę samorządową, czyli wyposażona w osobowość prawną samorządową jednostkę organizacyjną - GMINĘ. Organami Gminy są Rada Gminy i Wójt Gminy. Rada Gminy jest organem uchwałodawczym i kontrolnym, w której skład wchodzi 15 radnych. Organem wykonawczym jest Wójt Gminy, który realizuje swoje zadania przy pomocy Urzędu Gminy oraz gminnych jednostek organizacyjnych, którymi są: Jednostki Oświatowe, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Zakład Obsługi Komunalnej, Gminny Ośrodek Kultury, Gminna Biblioteka Publiczna.

Rozwój Społeczny.

3.1. Syntetyczna charakterystyka gminy.

Gmina obejmuje obszar 106,31 km², w tym:

Składowe obszaru gminy
20,08 km²	- lasy
78,26 km²	- użytki rolne
7,97 km²	- pozostałe

Przekrój statystyczny gminy Kuślin wg danych Urzędu Gminy (wg stanu na koniec 2007 r.):
Powierzchnia gminy ogółem	106,31 km²
Stan ludności w tym mężczyźni	5696 2822
Ludność w wieku przedprodukcyjnym	1279
Ludność w wieku produkcyjnym	3643
Ludność w wieku poprodukcyjnym	774
Drogi lokalne w gminie	81 km
Liczba gospodarstw domowych w tym gospodarstwa rolne do 1 ha	1349
Dochód budżetu gminy ogółem 2003 rok	7 471 695 zł
Dochód budżetu gminy ogółem 2004 rok	8 621 253 zł
Dochód budżetu gminy ogółem 2005 rok	10 647 954 zł
Dochód budżetu gminy ogółem 2006 rok	10 979 895 zł
Dochód budżetu gminy ogółem 2007rok	11 666 718 zł

3.2. 3.2.Demografia.

W 12 wsiach gminy zamieszkuje łącznie ok. 5696 osób w ok.1310 gospodarstwach domowych, stąd na jedno gospodarstwo statystycznie przypada 4,4 osoby. Wskaźnik ten wskazuje teoretycznie na przeważający model rodziny 2+2(3).

W układzie wiekowym jednak przedstawia się to inaczej:

dzieci i młodzież (do 18 lat)- (30,2%)

osoby dorosłe (zawodowo czynne) – (56,4%)

osoby pow.65 lat – (13,4%)

Na podstawie powyższego zestawienia widać inny model statystyczny – rodzina składająca się z rodziców i jednego dziecka oraz jednego dziadka na co drugie gospodarstwo. Prawdziwy obraz kształtuje się jednak inaczej – wobec jednak sporej ilości rodzin z ilością dzieci powyżej 2, istnieje spora grupa gospodarstw, gdzie dzieci brak. Ilość dzieci i młodzieży mimo teoretycznie korzystnego wskaźnika w stosunku do ilości ludzi starszych, jest mała z punktu widzenia perspektyw rozwoju demograficznego i stabilnego utrzymania liczby ludności.

Z drugiej strony można zauważyć korzystny układ wiekowy społeczeństwa, ponad 80% to ludzie pon.65 roku życia. Generalnie więc można stwierdzić iż społeczeństwo jest statystycznie młode o ilościowo korzystnym potencjale zawodowym, zdolnym generować dochody utrzymujące obecnie i w przyszłości ludzi starszych. (oczywiście pod warunkiem odpowiedniej ilości miejsc pracy).

Skomentować jednak należy ilość ludzi starszych. Tak mała liczba – odbiegająca od wskaźnika statystycznego w Polsce- wskazuje na zasadniczo krótką długość życia mieszkańców. Odnosi się to szczególnie do mężczyzn, których w tym przedziale wiekowym jest blisko 2,5-krotnie mniej od kobiet. Warto znaleźć przyczyny takiej sytuacji. Wobec braku oddziaływania czynników klimatycznych (raczej sprzyjające) powodów głównie należy szukać, w trybie życia i pracy. Należy w najbliższej dekadzie mimo wszystko dążyć do wyeliminowania głównych przyczyn szybszej śmiertelności (objęcie szerszego grona specjalistyczna opieka lekarską, uaktywnienie życia emerytów, likwidacja nadmiernego problemu alkoholowego, itp.).

Jak kształtować się będzie ilość ludności w następnych latach?

Okazuje się, że corocznie spada ilość urodzin. Wobec wcześniejszych ponad 120-150 rocznie, obecnie rodzi się ok.73 dzieci z ciągłą tendencją rosnącą. Wskazuje to, przy zachowaniu wcześniej opisanego modelu rodziny, na dużą migrację młodego pokolenia poza teren gminy. Wielu młodych ludzi tworzy rodziny i osiada poza naszym terenem – głównie w okolicznych miastach. Prowadzić to może w dalszej perspektywie do wyludniania terenów wiejskich, z drugiej do znacznego przyrostu ludzi starszych bez zdolności samodzielnego utrzymania się.

Głównej przyczyny takiej sytuacji należy upatrywać w spadku potrzebnych miejsc pracy bezpośrednio w gospodarstwach rolnych (co jest raczej korzystną tendencją), ale głównie brakiem nowych miejsc – atrakcyjnych dla coraz lepiej wykształconej młodzieży. Głównym zadaniem więc w krótkiej(5-8 letniej) perspektywie jest koncentracja na takim kształtowaniu środowiska pracy, aby zatrzymać migrację i odwrócić malejący wskaźnik urodzin. Dodatkowo należałoby poszukać możliwości przyciągnięcia na teren potencjalnych nowych mieszkańców.

EDUKACJA

W Gminie funkcjonują szkoły:

1. Podstawowe

Zespół: Szkoła Podstawowa - Przedszkole w Wąsowie
Zespół: Szkoła Podstawowa - Przedszkole w Michorzewie
Szkoła Podstawowa w Śliwnie

2. Szkoły gimnazjalne

Gimnazjum Publiczne w Michorzewie
Gimnazjum Publiczne w Wąsowie

3. Przedszkola

Przedszkole w Michorzewie
Oddział Przedszkolny w Michorzewku
Oddział Przedszkolny w Śliwnie
Oddział Przedszkolny w Trzciance
Przedszkole w Wąsowie
Oddział Przedszkolny w Chraplewie
Oddział Przedszkolny w Głuponiach
Oddział Przedszkolny w Kuślinie

4. Szkoły ponadgminazjalne

W miejscowości Trzcianka funkcjonuje Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego

Jednym z wielu ważniejszych zadań Gminy jest oświata. Staje się ona priorytetowym zadaniem, bo taki jest wymóg czasu. Aktualne rozmieszczenie sieci szkół podstawowych, gimnazjów i placówek przedszkolnych jest bardzo racjonalne i korzystne, ponieważ umożliwia szeroko pojęty dostęp do edukacji na każdym etapie rozwoju dziecka. Szkoły Podstawowe, Gimnazja, a zwłaszcza oddziały przedszkolne w Gminie Kuślin są nadal miejscami integracji społeczności ludzkiej, bo właśnie tu odbywa się szereg imprez kulturalnych, sportowych, okolicznościowych spotkań, w których biorą udział bardzo chętnie nie tylko rodzice i dziadkowie, ale także inni mieszkańcy danej wsi. Stąd można twierdzić, że funkcja kulturalna szkół i przedszkoli w środowisku wiejskim jest nadal aktualna i znacząca.. W szkołach uczniowie mają nie tylko dostęp do wiedzy przekazywanej na lekcji przez dobrze przygotowanych nauczycieli, ale również mają możliwość uczenia się trudnej sztuki bycia wartościowym i odpowiedzialnym człowiekiem. Mogą rozwijać swoje zdolności i zainteresowania na kółkach zajęć pozalekcyjnych. Szkoły i Gimnazja są wyposażone w nowoczesne pracownie komputerowe oraz Centra Informacji Multimedialnej znajdujące się w bibliotekach szkolnych. Młodzież ma możliwość wszechstronnego rozwoju dzięki pracy dobrze przygotowanej kadry pedagogicznej. Nauczyciele mają specjalistyczne przygotowanie, zdobywają kolejne stopnie awansu zawodowego co znajduje odzwierciedlenie w wynikach nauczania. Gmina zapewnia dowóz do szkół w ramach przyjętych obwodów szkolnych.

W każdej niemal wsi dzieci w wieki 3-6 lat mają dostęp do edukacji przedszkolnej. Chociaż są to pojedyncze oddziały, a grupa dzieci w oddziale jest zróżnicowana wiekowo, wszystkie dzieci mają zapewnioną właściwą opiekę i możliwość wszechstronnego rozwoju. Pod kierunkiem nauczycieli przedszkola, którzy stosują różnorodne formy i metody pracy, realizują z powodzeniem program wychowania przedszkolnego.

Ponieważ zauważalny jest wzrost liczby urodzeń stąd coraz większe zainteresowanie rodziców posyłaniem dzieci do Przedszkoli, i to nie tylko na 5 godzin lecz na wydłużony czas pobytu z zapewnionym posiłkiem. Nie bez znaczenia jest fakt pozytywnego przestrzegania placówki przez rodziców i społeczność lokalną, a także dobrej współpracy Przedszkoli z Radą Rodziców, Radami Sołeckimi i Ochotniczą Strażą Pożarną, czy Kołami Gospodyń przy organizowaniu wspólnych przedsięwzięć tj. turniejów rodzinnych, sportowych, festynów itp.

Każda ze szkół Podstawowych i Gimnazjów posiada własną tożsamość, własne programy wychowawcze wypracowane wspólnie z rodzicami i własnymi tradycjami. Budynek, w których znajduje się Szkoła Podstawowa i Gimnazjum Wąsowie jest funkcjonalny. Natomiast budynek szkolny w Michorzewie jest nadal nie ukończony w części przyziemia. Ukończenie pomieszczeń z przeznaczeniem na salę do ćwiczeń gimnastycznych i korekcyjno kompensacyjnych, na sale dydaktyczne dla dzieci 6 i 7 letnich wraz z zapleczem socjalnym zaplanowano do realizacji w latach 2010-2012.

Obecnie polityka oświatowa prowadzona przez MEN i projekt nowej reformy oświatowej dąży do tego, aby wszystkie dzieci miały równe szanse, były bezpieczne i na wszystkich poziomach edukacji miały zapewnione dobre efekty. Szczególnie ma na względzie dzieci najmłodsze. Od roku szkolnego 2009/2010 dzieci z obowiązkowych zerówek przejdą do klas pierwszych. Będą miały zapewnioną opiekę taką jak w przedszkolu. Dąży się do wzmocnienia funkcji opiekuńczej szkoły, aby wspierać rodziców pracujących, poprzez wydłużenie godzin pracy szkoły np. zajęciami świetlicowymi.

Rodzi się pytanie, czy wraz z szeroko pojętą reformą zwiększy się nakład finansowy na szkoły, chociażby w zakresie dostosowania i przyjęcia podwójnych klas pierwszych w 2009 r. , czy pewne zadania staną się zadaniami własnymi gminy? Od pewnego czasu obserwowany jest coraz mniejszy zakres finansowania szkół przez MEN. Chcąc stworzyć warunki do realizacji założeń nowej reformy, należy sukcesywnie zwiększać środki finansowe na funkcjonowanie szkół i przedszkoli w każdym zakresie tzn. tworząc także zaplecze do szerzenia kultury fizycznej i organizowania różnorodnych zajęć pozalekcyjnych.

Spośród środków finansowych w budżetach szkół i przedszkoli 61% pochłaniają płace nauczycieli. Gmina przeznacza na oświatę coraz wyższe kwoty dbając jednocześnie o zapewnienie odpowiedniej bazy edukacyjnej i coraz wyższą jakość.

3.3 OŚWIATA

Aktualny stan szkół podstawowych:

L.p.	Nazwa szkoły	Liczba uczniów	Pracownicy pedagogiczni		Pracownicy obsługi
L.p.	Nazwa szkoły	Liczba uczniów	liczba	Etat przeliczeniowy	liczba	Etat przeliczeniowy
1.	Zespół Szkoła Podstawowa– Przedszkole w Wąsowie	221	22	16,83	10	10,23
2.	Zespół Szkoła Podstawowa– Przedszkole w Michorzewie	162	14	13,50	7	5,50
3.	Szkoła Podstawowa w Śliwnie	55	12	17,35	4	2,25

Stan szkół gimnazjalnych:

L.p.	Nazwa placówki	Liczba uczniów	Pracownicy pedagogiczni		Pracownicy obsługi
L.p.	Nazwa placówki	Liczba uczniów	liczba	Etat przeliczeniowy	liczba	Etat przeliczeniowy
1.	Gimnazjum Publiczne Michorzewo	123	15	11,22	5	3,50
2.	Gimnazjum Publiczne Wąsowo	134	13	10,35	5	4,00

Aktualny stan placówek przedszkolnych: kl. „0”

L.p	Nazwa placówki	Liczba dzieci	Pracownicy pedagogiczni		Pracownicy obsługi
L.p	Nazwa placówki	Liczba dzieci	liczba	Etat przeliczeniowy	liczba	Etat przeliczeniowy
1.	Przedszkole „Misia Uszatka” w Michorzewie	48	3	2,05	1	1,25
-	Oddział Przedszkolny w Michorzewku	17	2	1,05	2	1
-	Oddział Przedszkolny w Trzciance	26	2	1,05	2	2,25
-	Oddział Przedszkolny w Śliwnie	27	2	1,05	1	0,50
2.	Przedszkole „Janka Wędrowniczka” w Wąsowie	42	3	2,05	1	1,80
-	Oddział Przedszkolny w Głuponiach	20	2	1,05	1	1
-	Oddział Przedszkolny w Chraplewie	16	2	1,05	1	0,50
-	Oddział Przedszkolny w Kuślinie	37	4	3,05	3	2

Problem oświaty w gminie i poszczególnych miejscowościach zawsze budził emocje wśród jej mieszkańców i trudno się temu dziwić. Aktualnie znaczną część wszystkich środków oświatowych przeznaczonych na szkoły pochłaniają płace nauczycieli. Nie mniejsze trudności ma Gmina z utrzymaniem placówek przedszkolnych, których finansowanie należy w całości do zadań własnych Gminy. Dlatego też w najbliższym czasie z uwagi na zwiększającą się ilość dzieci można prognozować, iż rodzice w większym stopniu będą korzystać z opieki przedszkolnej w wymiarze 5 godzin (całkowicie bezpłatnej)

3.4. Uwarunkowania lokalizacyjne

Lokalizacja oraz dostępność komunikacyjna Gminy są jednymi z najważniejszych czynników determinujących możliwości jej rozwoju. Korzystne usytuowanie określonego terenu oraz dogodne połączenia komunikacyjne stanowią dla wielu rodzajów działalności gospodarczej bardzo ważny czynnik stanowiący o inwestycyjnych zaletach danego miejsca.

Kuślin, mimo różnych opinii, znajduje się w dogodnym położeniu lokalizacyjnym. Leży na bezpośrednim kierunku zachodnim od aglomeracji Poznań do granicy państwa. Położenie w stosunku do Poznania (40 km) określone jest jako „druga rama aglomeracji”, które docelowo podlega zachowaniom migracyjno-inwestycyjnym jak w samej aglomeracji. Jej rozwój wymuszał będzie trwałe dzienne połączenia komunikacyjne, poprzez narastanie nowych inwestycji gospodarczych „idących” od Poznania, oraz coraz dalszego zamieszkiwania osób obsługujących zawodowo miasto.

Nie sposób nie wspomnieć o przebiegu przez gminę autostrady A2, oraz odległościach ok.17 km do dwóch węzłów autostradowych. Toczone są zabiegi o lokalizację dodatkowego zjazdu na terenie Gminy. Taki układ w naturalny sposób uatrakcyjnia zarówno inwestycyjne jak i turystyczne możliwości rozwoju Gminy.

Również wewnętrzny układ drogowy jest dobrze rozwinięty (mimo średniej jakości dróg), tworząc połączenia między miejscowościami gminnymi oraz sąsiednimi gminami.

Gmina Kuślin pozostaje pod silnym wpływem sąsiednich miast: Nowego Tomyśla, Lwówka i Opalenicy, które jednocześnie stanowią ośrodki pracy dużej części społeczeństwa, a zatem kierunki codziennego przemieszczania się naszych mieszkańców.

3.5. Ochrona zdrowia.

Ochrona zdrowia lokalnie zapewniona jest przez zespół Lekarza Rodzinnego w Przychodni Lekarza Rodzinnego„LIMAMED” ul. E. Sczanieckiej 6, 64-316 Kuślin tel. (0-61) 447 30 08 oraz filii w Wąsowie. W Ośrodku Zdrowia w Kuślinie dodatkowo funkcjonują samodzielne gabinety: stomatologiczny, fizjoterapii oraz ginekologiczny. W wybrane dni tygodnia przyjmują lekarze specjaliści. Opieka szpitalna zapewniona jest przez Szpital Powiatowy w Nowym Tomyślu. Ponadto przy współudziale Urzędu Gminy organizowane są bezpłatne badania profilaktyczne dla mieszkańców.

3.6. Bezpieczeństwo publiczne.

	Rok 2007
Ilość wszczętych dochodzeń	46
Ilość wykrytych przestępstw	101
Ilość wypadków drogowych W tym zabitych	10 3
Liczba narkomanów	(brak danych)
Liczba uzależnionych od alkoholu	11 rodzin

3.7. DZIAŁALNOŚĆ OCHOTNICZEJ STRAŻY POŻARNEJ

Ilość jednostek: 8
Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy: 1 (OSP Kuślin)
Ilość samochodów: 10
Ilość członków ogółem: 302

W roku 2007 OSP Kuślin (KSRG) brała udział w akcjach:
rodzaj		ilość		osoby			godziny
Pożary		14		127			489
Wypadki		9		62			131
Pompowania wody		3		27			52
Wiatrołomy	3		18			18
Różne	4		26			61
RAZEM	33		257		751
	W 2008 roku do 15 lipca było około 25 akcji razem

3.8. Infrastruktura techniczna

Gmina jest zwodociągowana w 99,9%. Woda pobierana jest z czterech ujęć wodnych. Na terenie Gminy istnieją wodociągi grupowe: Chraplewo, Kuślin, Śliwno - Wymysłowo, Wąsowo. Planowany jest docelowy układ pierścieniowego zasilania w wodę, obejmującego wszystkie miejscowości opartego na stacjach: Wąsowo, Chraplewo, Kuślin, Wymysłowo.

Na terenie Gminy istnieje oczyszczalni mechaniczno – biologiczna w Kuślinie o przepustowości 563 m3/dobę. Sieć kanalizacyjna jest znikoma. Budowa systemu odbioru i oczyszczania ścieków stanowi najbliższe, największe i najpoważniejsze zadanie inwestycji komunalnych dla Gminy. Zostało ono opisane w dalszych rozdziałach.

Obszary zasobowe:

Woda – brak większych zbiorników wodnych (jezior), przez teren Gminy przepływają trzy cieki podstawowe: Mogilnica, Mogilnica Zachodnia i Dopływ Mogilnicy.

Małe zbiorniki wodne na terenie Gminy zajmują powierzchnię 7,00 ha

Zaopatrzenie w wodę:

¨ Długość sieci wodociągowej: 91 km

¨ Stan sieci:

¨ Liczba stacji uzdatniania wody: 4

¨ Ilość przyłączy wodociągowych do budynków: 1223

¨ Stopień zwodociągowana: 99,9 %

¨ Ilość (szt.) ujęć wody: 4 – eksploatowanych

Na terenie gminy istnieją wodociągi grupowe:

Chraplewo, Kuślin, Śliwno-Wymysłowo, Wąsowo

Planowany jest docelowy układ pierścieniowego zasilania w wodę, obejmującego wszystkie miejscowości opartego na stacjach: Wąsowo, Chraplewo, Kuślin, Wymysłowo

Kanalizacja:

¨ Długość sieci kanalizacyjnej: 3,7 km

¨ Długość i ilość przyłączy prowadzących do budynków: 0,8 km -41 przyłączy

¨ Ilość podłączonych gospodarstw domowych: 32

Oczyszczalnie ścieków:

Typ oczyszczalni: mechaniczno-biologiczna w Kuślinie

Obecnie Maks. przepustowość oczyszczalni: 563 m³/dobę

Średnia przepustowość: 129 m³/dobę

Budowa systemu odbioru i oczyszczania ścieków stanowi najbliższe, największe i najpoważniejsze zadanie inwestycji komunalnych dla Gminy. Zostało ono opisane w dalszych rozdziałach.

Składowisko odpadów.

Odpady komunalne trafiają na składowisko do Mnich koło Międzychodu zgodnie z umową z gminą i programem gospodarki odpadami.

Zbiórką odpadów komunalnych zajmuje się firma TEW – Gospodarowanie Odpadami w Nowej Soli z siedziba w Nowym Tomyślu oraz firma DOM – BUD w Nowym Tomyślu.

Selektywną zbiórkę odpadów opakowaniowych prowadzi firma ZUO CLEAN CITY systemem workowym, współfinansowanym przez gminę.

Gmina zawarła z firmą STRUGA SA umowę na usuwanie i utylizację zwłok zwierzęcych.

Na terenie Gminy znajduje się jedno gminne składowisko o powierzchni 0,5 ha. Z uwagi na już ponad 10-letnią eksploatację znajduje się w ostatniej fazie rekultywacji, której zakończenie nastąpi w bieżącym roku. Prowadzona jest na terenie Gminy selektywna zbiórka odpadów surowcowych, która obecnie obejmuje blisko 100% gospodarstw. Zbiórka odpadów selektywnych koordynowana jest przez Gminę. Jest nieodpłatna. Odpady poprzez operatora trafiają do Mnich. Zbiórka dla mieszkańców jest nieodpłatna.

Układ komunikacyjny

Długość dróg gminnych wynosi 81 km, w tym drogi utwardzane o długości 7,6 km.

Szkielet układu drogowego Gminy stanowią drogi:

¨ autostrada (km): 16 km

¨ drogi krajowe (km): brak

¨ drogi powiatowe (km): 59 km

¨ drogi gminne (km): 76,8 km

Pozostałe drogi gminne podzielono wg ważności i funkcji:

¨ drogi podstawowe: 38 km

¨ drogi pomocnicze: 30,5 km

Stan dróg gminnych w zasadzie nie spełnia wymaganych oczekiwań i przewidywany jest sukcesywny rozwój inwestycji w tym zakresie.

3.9. Transport zbiorowy

System lokalnego transportu zbiorowego w zasadzie nie funkcjonuje, pozostawiając mieszkańcom jedynie możliwość skorzystania z obsługi na trasach komunikacji zbiorowej PKS. Ten układ zapewnia dość dobre połączenia na kierunku Nowy Tomyśl, podczas gdy inne kierunki (w tym Poznań) są zdecydowanie niedostatecznie obsługiwane. Zmusza to mieszkańców (wobec braku alternatywy) do poruszania się własnymi pojazdami.

Komunikacja PKS – główne kierunki:

Nowy Tomyśl – Poznań, Nowy Tomyśl – Buk, Nowy Tomyśl – Duszniki, Opalenica – Lwówek, Nowy Tomyśl – Śliwno, Nowy Tomyśl – Michorzewo, Nowy Tomyśl – Wąsowo

Komunikacja PKP – brak

4.0. Kultura, sport, rekreacja

Podstawowym obiektywnym warunkiem uczestnictwa w kulturze jest istnienie wytworów artystycznych i instytucji udostępniających je oraz świadczących różnego rodzaju usługi kulturalne.

Instytucje te, to grupy ludzi realizujące określone zadania, pozycje i normy.

Instytucją upowszechniającą jest Gminny Ośrodek Kultury w Kuślinie, który w swej działalności realizuje swoje podstawowe zadania statutowe, w zakresie wychowania, edukacji i upowszechniania kultury.

Ośrodek Kultury

Działalność Ośrodka Kultury zlokalizowanego w miejscowości Kuślin, oparta jest na wykorzystywaniu środków finansowych gminy, jakimi dysponuje. Pozostałe sołectwa dysponują salami wiejskimi.

Prowadzona działalność, obejmuje imprezy:

Kulturalno-oświatowe
Kulturalno-rozrywkowe
Zajęcia stałe
Organizowanie wypoczynku dla dzieci i młodzieży podczas ferii zimowych i wakacji letnich
Oraz działalność usługowo-gospodarcza
Imprezy cykliczne

Cele i zadania Ośrodka Kultury

1. Rozpoznawanie, rozbudzanie i zaspakajanie potrzeb oraz zainteresowań kulturalnych.

2. Rozwój działalności kulturalno-oświatowej i wychowania przez sztukę.

3. Upowszechnianie dóbr kulturalnych.

4. Rozwijanie zainteresowań umysłowych i artystycznych.

5. Podnoszenie kultury życia codziennego oraz kultury pracy i wypoczynku.

6. Organizowanie spektakli teatralnych, zawodowych i amatorskich, festiwali, wystaw,

imprez artystycznych, rozrywkowych.

7. Rozwijanie i wspieranie amatorskiego ruchu artystycznego.

8. Koordynacja działalności na terenie Gminy w zakresie organizacji imprez kulturalnych.

9. Merytoryczna pomoc w organizowaniu różnych form życia kulturalnego w środowiskach lokalnych.

Dotychczasowa działalność

Działalność Ośrodka, oparta jest na wykorzystywaniu minimalnych środków finansowych, jakimi dysponuje. Ośrodek Kultury, to nie zakład przemysłowy, który przynosi natychmiastowe, widoczne zyski.

Kultura, bowiem sama w sobie jest sferą niedającą się zmierzyć czysto materialnie.

Prowadzona działalność, obejmuje imprezy:

¨ Kulturalno-oświatowe

¨ Kulturalno-rozrywkowe

¨ Zajęcia stałe

¨ Organizowanie wypoczynku dla dzieci i młodzieży podczas ferii zimowych i wakacji letnich

¨ Oraz działalność usługowo-gospodarczą

Imprezy cykliczne

- SPOTKANIE NOWOROCZNE DLA SENIORÓW - program artystyczny przygotowany jest przez dzieci i młodzież Szkół Podstawowych i Gimnazjum naszej Gminy

- WALENTYNKI-impreza organizowana dla młodzieży gimnazjalnej, towarzyszą jej zabawy, konkursy i wiele niespodzianek związanych z tym świętem.

- FESTIWAL PIOSENKI PRZEDSZKOLNEJ - uczestniczą w nim przedszkolaki z Gminy Kuślin. Festiwal ma na celu popularyzację piosenki przedszkolnej, kształcenie muzyczne, poprzez wspólną zabawę, prezentację umiejętności artystycznych przedszkolaków i promocję młodych wykonawców.

- DNI EMILII SCZANIECKIEJ - impreza o charakterze festynowym, mająca na celu promowanie Gminy Kuślin. Bogaty program artystyczny w wykonaniu zespołów amatorskich, młodzieży szkół podstawowych i gimnazjalnych oraz zawodowych, przygotowany jest z myślą o uczestnikach wszystkich grup wiekowych. Imprezie towarzyszą konkursy plastyczne i czytelnicze, związane z życiem i działalnością Emilii Sczanieckiej oraz zawody sportowe, odbywające się na terenie Gminy.

- PLAYBACK SHOW - impreza adresowana jest dla młodzieży szkół podstawowych. Celem jej jest wspaniała zabawa, samorealizacja dziecka, kształcenie wyobraźni muzycznej i plastycznej

- POWITANIE LATA - impreza plenerowa. Celem imprezy jest integracja lokalnej społeczności, czynny udział w programie artystycznym dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych, wykorzystanie elementów ludowych (obrzęd świętojański ), dążenie do coraz większej doskonałości przygotowanej imprezy.

- FESTIWAL PIOSENKI SZKOLNEJ - uczestnicy dzieci klas I-III. Ma on na celu popularyzację piosenki turystycznej i szkolnej. Kształcenie muzyczne poprzez wspólną zabawę, promocja młodych wykonawców

- POTYCZKI RODZINNE- uczestnikami tego spotkania są przedszkola z naszej Gminy. Impreza ma na celu integrować dzieci i rodziców z całej Gminy. Zabawy, konkursy, wspólna zabawa. Miejsca imprezy sala sportowa w Trzciance oraz Gminny Ośrodek Kultury w Kuślinie.

- GIMNAZJADA- uczestnikami tej imprezy jest młodzież gimnazjalna. Celem imprezy jest integracja młodzieży, rozbudzanie aspiracji artystycznych i zapewnienie dobrej zabawy.

- DOŻYNKI GMINNE - program artystyczny przygotowany przez artystów naszej Gminy i częściowo zespoły zawodowe. Impreza o charakterze ludowym, przedstawienie obrzędu dożynkowego, występ zespołu Pieśni i Tańca Ludowego „Polanie”.

- ZABAWA ANDRZEJKOWA

- ZABAWY KARNAWAŁOWE

- BAL SYLWESTROWY

- SPOTKANIA BIESIADNE - imprezy taneczne, przeplatane wspólnym śpiewem

- SPOTKANIA WIGILIJNE- pokaz stołów świątecznych i przygotowanie potraw wigilijnych z uczestnikami wszystkich kół zainteresowań, wspólne śpiewanie kolęd

- Organizowanie przedstawień teatralnych, programów słowno-muzycznych dla młodzieży. Przedstawienia mają na celu ukazanie skutków i konsekwencji wynikających z używania alkoholu i narkotyków.

- Organizowanie przedstawień teatralnych dla dzieci przedszkolnych i szkolnych klas I-III.

IMPREZY OKOLICZNOŚCIOWE

Przygotowanie programu artystycznego z okazji:

1. DNIA BABCI I DZIADKA

2. DNIA KOBIET

3. DNIA OJCA

4. DNIA DZIECKA.

AMATORSKI RUCH ARTYSTYCZNY

- KÓŁKO TEATRALNE „ Szalone Małolaty”, „Kuślińskie maski”.

Uczestniczy w nim młodzież szkolna i gimnazjalna z terenu naszej Gminy. Celem kółka jest rozwijanie wyobraźni i wrażliwości twórczej dzieci, wspólna zabawa, integracja grupy oraz zapoznanie się z kulturą żywego słowa.

- SEKCJA PLASTYCZNA

Ma ona na celu rozwijanie wrażliwości plastycznych, estetyki oraz poczucia piękna dzieci i młodzieży, a także zapoznanie się z twórczością znanych artystów.

- ZAJĘCIA TANECZNE

Program kształtujący formy ruchowe i taneczne. Całość zajęć przeznaczona na naukę podstaw tanecznych, pojmowania teorii ruchu i zabawy.

Ośrodek Kultury organizuje wypoczynek dla dzieci i młodzieży, podczas ferii zimowych i wakacji letnich.

Na terenie Gminy działają amatorskie zespoły artystyczne:

ZSRCKU - zespół śpiewno-taneczny „Polanie”;

Kuślin - zespół śpiewny ZSMP;

Wąsowo – zespół śpiewny przy parafii.

SPORT

Gminna infrastruktura sportowa oparta jest na obiektach boiskowych w Wąsowie, Głuponiach, Michorzewie (w użytkowaniu przez stowarzyszenia kultury fizycznej) i Michorzewku, Dąbrowie i Turkowie oraz zespole małych boisk w Kuślinie. Dodatkowo funkcjonuje przy zespole szkół w Trzciance zespół sportowych boisk z salą gimnastyczną. Oba gminne zespoły szkolne w Michorzewie i Wąsowie posiadają sale gimnastyczne.

Można stwierdzić, że zaplecze sportowe jest dobre, lecz poziom wyposażenia, spełnienie normatywów pozostawia jeszcze wiele do zrobienia.

Rozwój gospodarczy.

Przemiany gospodarcze ostatnich lat spowodowały zmiany w strukturze zatrudnienia na terenie gminy. Kryzys gospodarczy spowodował generalne zmniejszenie ilości miejsc pracy, choć najbardziej dotknęło to pracowników upadłych PGR-ów. Część osób znalazła zatrudnienie w nowych zakładach, ale w warunkach obecnej recesji również w nowych podmiotach gospodarczych nastąpiły redukcje zatrudnienia lub przejście na warunki okresowego zatrudniania pracowników.

Nadal dominującym sektorem gospodarki jest rolnictwo, z którego utrzymuje się większa część mieszkańców. Na terenie Gminy znajduje się kilkanaście większych gospodarstw o wyraźnie zarysowanej specjalizacji produkcji:

hodowla trzody chlewnej
uprawa pieczarek i szparagów
hodowla drobiu i produkcja jaj
produkcja mleka
uprawa warzyw.

Statystyki pokazują coraz większą tendencje zmian na korzyść innych sektorów. Struktura podmiotów gospodarczych (poza kilkoma) wskazuje na dominujący udział małych jedno-lub kilkuosobowych zakładów najczęściej w formie zgłoszenia w Gminnej Ewidencji Gospodarczej. Najwięcej podmiotów zajmuje się działalnością handlowa.

Można wskazać największe podmioty funkcjonujące poza bezpośrednią produkcją rolną:

Zakład Przetwórstwa Mięsnego „Smakosz" w Michorzewku
Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska" w Kuślinie
Laskowski M.S. - piekarstwo, cukiernictwo- w Kuślinie
„Bratek" S.C. - restauracja i prod. spożywcza - w Kuślinie
Zakład Ogólnobudowlany w Michorzewie,
Zakład Obróbki Drewna w Michorzewie,
Ośrodek Rehabilitacyjny w Michorzewie
Pałac w Wąsowie
Kozłowscy - produkcja mat. budowlanych - w Kuślinie
Spomasz- zakład produkcji paliw alternatywnych w Kuślinie

Największym gospodarstwem rolnym o kilku specjalnościach jest Rolniczy Kombinat Spółdzielczy w Głuponiach zatrudniający około 75 pracowników.

Struktura podmiotów gospodarczych (poza kilkoma) wskazuje na dominujący udział małych jedno-lub kilkuosobowych zakładów najczęściej w formie zgłoszenia w Gminnej Ewidencji Gospodarczej. Najwięcej podmiotów zajmuje się działalnością handlową, choć te największe to zakłady produkcyjne zatrudniające ponad 50 osób.

Istotnym zauważenia jest powstanie w ostatnim czasie nowych podmiotów zajmujących się działalnością w sferze turystyki.

W 2008 roku działalność gospodarczą na podstawie wpisów do ewidencji działalności gospodarczej prowadzą 222 podmioty gospodarcze.

NAZWA BRANŻY	ILOŚĆ
Rolnictwo, łowiectwo	3
Leśnictwo	3
Produkcja artykułów spożywczych	3
Produkcja drewna i wyrobów z drewna	10
Produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych	3
Produkcja metali i wyrobów z metali	3
Produkcja mebli	1
Budownictwo	56
Naprawa pojazdów	14
Handel	63
Hotele i restauracje	3
Transport lądowy	16
Działalność pomocnicza związana z pośrednictwem finansowym i ubezpieczeniowym	5
Informatyka	3
Działalność gospodarcza pozostała	8
Ochrona zdrowia	8
Działalność usługowa	13
Działalność usługowa pozostała	7

Stan techniczny parku maszynowego, metod organizacji oraz stosowanych technologii jest zróżnicowany, ale zasadniczo brak nowoczesnego sprzętu stanowi istotną barierę rozwoju. Wyjątkiem są niektóre zakłady silnie rozbudowujące swój potencjał i inwestujące w nową linię technologiczną.

Ze statystyki wynika, że dzisiaj ok.900 osób znajduje zatrudnienie w lokalnych zakładach, co stanowi 29 % ludności zawodowo-czynnej. Biorąc pod uwagę tendencje, które czekają rolnictwo, istnieje duża potrzeba stworzenia dodatkowych miejsc pracy dla osób odchodzących z rolnictwa oraz pokolenia młodych absolwentów szkół. Wydaje się, że istniejące i wspomniane wyżej podmioty mają ograniczone możliwości rozwoju i spełnienia tej misji.

Przewiduje się konieczność przygotowania nowych miejsc pracy w tym sektorze (na terenie gminy) w ilości ok. 150 w perspektywie najbliższych 5 lat. Bezrobotnych jest obecnie 89 osób (IV. 2008 r. stopa bezrobocia wynosiła 4,6 a w Województwie Wielkopolskim 7,0).

Na terenie gminy dla całkowitej powierzchni 10.631 ha - użytki rolne stanowią 7.820 ha (73,6%) a lasy 1.987 ha (18,7 %).(Lasy dominują w zachodnio-południowej części). Grunty orne – o nienajwyższej jakości typowej dla regionu Wielkopolski- stanowią blisko 67%, łąki 4,6%, a sady poniżej 1%. Wskazuje to na typowy układ zaplecza dla masowej produkcji roślinnej.

Struktura wielkości gospodarstw wskazuje na duże rozdrobnienie: aż 454 gospodarstwa (73,22%) posiadają mniej niż 10 ha (z czego blisko 52% poniżej 5 ha) zajmując nieco ponad 17% powierzchni użytków. 162 gospodarstwa (26%) dysponują powierzchnią 10-50 ha, a tylko 4 są większe od 50 ha. Te wielkości wyraźnie wskazują na znaczącą dysproporcję w stosunku do rolnictwa wysokorozwiniętego i coraz bardziej zarysowujący się kryzys w konkurencyjności produkcji rolnej.

Zaznaczyć również należy, porównując ilość gospodarstw domowych (1287) z ilością gospodarstw rolnych (620), że co druga rodzina utrzymuje się z rolnictwa, a z tej liczby 50% z gospodarstw niskowydajnych. Statystycznie więc 25 % rodzin dorabia dodatkowo poza rolnictwem lub znajduje się w słabej sytuacji dochodowej. (Tworzy to liczbę blisko 770 osób zawodowoczynnych z perspektywą potrzeby zagospodarowania zawodowego w ciągu najbliższych 10 lat).

Na terenie Gminy znajduje się kilkanaście większych gospodarstw o wyraźnie zarysowanej specjalizacji produkcji:

¨ hodowla trzody chlewnej – 10

¨ uprawa pieczarek i szparagów – 2

¨ hodowla drobiu i produkcja jaj – 1

¨ produkcja mleka - 3

¨ uprawa warzyw - 2

¨ sadownictwo, ogrodnictwo – 3

Największym gospodarstwem rolnym o kilku specjalnościach jest Rolniczy Kombinat Spółdzielczy w Głuponiach zatrudniający około 75 pracowników.

Uwarunkowania rozwoju.

Dokonując analizy uwarunkowań rozwojowych określić należy wewnętrzne czynniki i cechy gminy oraz otoczenia o charakterze pozytywnym i negatywnym klasyfikując je w czterech podstawowych kategoriach : atut, słabość, szansa i zagrożenie.

Mocne strony.

¨ kilkanaście silnych gospodarstw o dużym areale i odpowiedniej specjalizacji produkcji.

¨ określone w „nowym stadium i planie zagospodarowania przestrzennego” rezerwy terenów pod budownictwo przemysłowe i mieszkaniowe

¨ rozwijający się zakład Spomasz,

¨ oddziaływanie medialne i turystyczne Zespołu Pałacowego „Wąsowo” oraz Pensjonatu „Jansówka” przyciągających potencjalnych inwestorów oraz rozwijających nowy sektor gospodarczy,

¨ planowane rozpoczęcie funkcjonowania ośrodka szkoleniowego OHP w Chraplewie,

¨ znakomity układ dworków i pałaców i malowniczy układ lasów w części południowo-zachodniej, daje niepowtarzalną szansę rozwoju turystycznego gminy oraz w oparciu o stworzoną sieć budowę infrastruktury agroturystycznej,

¨ dobry układ dróg, ułatwia inwestowanie w każdej części gminy i swobodny sposób komunikacji.

¨ dobre zasoby ludności zawodowo czynnej, pozwalają na znalezienie zasobów dla praktycznego rozwoju średniej wielkości przedsięwzięć gospodarczych,

¨ bliska odległość od granicy państwa i od centrum regionu – Poznania, stanowi wyjątkowy atut z jednej strony lokalizacji przedsięwzięć wykorzystujących to położenie na osi transportowej, oraz niekoniecznie wymagających lokalizacji w samym mieście,. Tu należy dodać też wciąż interesujący rynkowy aspekt cen ziemi w porównaniu do lokalizacji w promieniu 15 km od Poznania.

¨ rozwinięty układ szkół podstawowych, gimnazjów i przedszkoli, zapewnia łatwy dostęp do nich, a więc brak stresu osób dorosłych oraz potencjalną atrakcyjność dla nowego osadnictwa młodego pokolenia. Lokalizacja szkoły średniej,

¨ przebieg autostrady A2 przez teren gminy, mimo braku zjazdów, lokalizuje ją w odległości 17 km od innych zjazdów. Tu tez przebiegać może trasa alternatywna do płatnej drogi. To z jednej strony może stanowić punkt zainteresowania inwestycjami wykorzystującymi łatwy dostęp do autostrady (np. centra logistyczne), z drugiej bodziec rozwoju turystycznego typu weekendowego.

¨ Posiadanie planu zagospodarowania przestrzennego Gminy,

¨ Planowana budowa w Dąbrowie Centrum i Parku Rekreacji,

¨ Aktywny udział w stowarzyszeniach: KOLD, Autostrada A-2.

Słabe strony.

Często ulega się pokusie niezauważania słabych punktów swego terenu, głównie dlatego, że w dyskusjach nad mankamentami lokalnej gospodarki trudno dojść do wspólnych, konstruktywnych wniosków. Jednak świadomość tych słabych stron umożliwia koncentracje na ich likwidacji:

¨ Stosunkowo duże rozdrobnienie gospodarstw z tradycyjnymi gałęziami produkcji uniemożliwia wprowadzenie nowoczesnych (ale kosztownych) i konkurencyjnych branżowo specjalności.

¨ Brak zauważalnej tendencji do wiązania się gospodarstw w celu wspólnego inwestowania, ogranicza w znakomity sposób konkurencyjność naszych gospodarstw już w bliskiej perspektywie,

¨ Niski wskaźnik ludności zawodowoczynnej z wyższym wykształceniem wraz z opuszczaniem terenu gminy przez młodych dobrze wykształconych ludzi obniża możliwość inwestowania w alternatywne do rolnictwa gałęzie produkcji i niski wewnętrzny wkaźnik rozwoju przedsiębiorczości,

¨ Brak zachęt inwestycyjnych w polityce podatkowej i przestrzennej,

¨ Brak silnego przedsiębiorstwa – przedsięwzięcia stanowiącego „magnes” przyciągający innych inwestorów,

¨ Średni stan dróg lokalnych, brak sieci kanalizacyjnych obniża atrakcyjność inwestycyjną i rozwój nowego osadnictwa,

¨ Brak drogi alternatywnej do autostrady tj. drogi wojewódzkiej.

Szanse.

Łączą się one z czynnikami dyskutowanymi w części, która dotyczy mocnych stron. Aby dobrze je wykorzystać władze gminy muszą przyjąć aktywny styl działania, zaakceptować zmiany i nie bać się ryzyka.

¨ Zdecydowanie korzystne położenie geograficzne oraz komunikacyjne,

¨ Możliwość lokalizacji na terenie gminy dodatkowego zjazdu z autostrady (uaktywnić może współpracę gospodarczą w osi Grodzisk-Opalenica-Kuślin-Lwówek),

¨ Wydzielenie kilku większych terenów (ponad 20 ha) pod aktywizacje gospodarcze,

¨ Propozycje budowy na terenie gminy jednej z największych w Polsce Farmy Elektrowni Wiatrowych,,

¨ Duży potencjał tkwiący w młodzieży i przy dodatkowym wysokim wskaźniku ludności zawodowo czynnej, powinien umożliwić rozwój nowych przedsiębiorstw. Szczególnie interesujace będą te, które tworzą strukturalną alternatywę wobec tradycji gospodarstw rolnych.

¨ Największym gospodarstwem rolnym na terenie gminy jest Rolniczy Kombinat Spółdzielczy w Głuponiach. Jest ona potencjalnie najbardziej interesujacym gospodarczo dużym partnerem dla Inwestora interesujacego się intensywną produkcją rolną (z mozliwością inwestycji w przemysł przetwórczy). Władze gminy wspólnie z Zarządem Spółdzielni mogą przyjąć spójny program wzajemnego wspomagania się w celu wyboru i wdrożenia odpowiedniej drogi przekształceń i inwestycji w Spółdzielni.

¨ Uaktywnienie programów unijnych wspierających rozwój obszarów wiejskich,

¨ Przesunięcie zainteresowania ludności miejskiej z domów rekreacyjnych na rzecz ostatecznych siedlisk w odległości powyżej 30 km od aglomeracji, w otoczeniu wiejsko-leśnym,

¨ Bezpieczeństwo publiczne w odróżnieniu od sytuacji w miastach i sąsiednich gminach,

¨ Przynależność do stowarzyszeń gminnych oraz Strategia Województwa mogą wspierać dążenia w nawiązywaniu współpracy z gminami bliźniaczymi z Europy i Polski,

Zagrożenia.

Zagrożenia jako przeciwieństwo możliwości, wynikają ze słabych stron gminy. Powiększanie się słabych stron niesie za sobą ogromne zagrożenie dla gospodarki gminy, zmniejszając jej szanse na odrobienie zaległości w stosunku do rozwijających się rejonów. Mogą pojawiać się całkiem nowe zagrożenia osłabiające potencjał gospodarczy. W gospodarce rynkowej konkurencja, w tym również między gminami, stanowi stałe zagrożenie.

¨ Ograniczony budżet Gminy i niedostatek środków inwestycyjnych,

¨ Średni stan dróg,

¨ Niestabilna i niejasna polityka Państwa wobec rolnictwa i podatkowa wobec przedsiębiorców,

¨ Stosunkowo niewysokie wykształcenie społeczeństwa ogranicza dostęp do naszej gminy inwestorów z najnowocześniejszymi gałęziami przemysłu i usług, co z drugiej strony przy potencjalnych inwestycjach utrzymuje tendencję niskich zarobków.

¨ Przywiązanie do tradycyjnych form gospodarowania i produkcji rolnej,

¨ Brak nowych i atrakcyjnych miejsc pracy odstrasza młodzież przed dodatkowym wysiłkiem w zdobywaniu wykształcenia, a te które się na to decydują rezygnują z mieszkania tutaj. Zatem najwyższy jakościowo odsetek społeczeństwa „odpływa”, tworząc trwałe zagrożenie dla przyszłości. Ten syndrom szukania pracy poza gminą przez większą część młodzieży kończącą edukację, stanowi jeden z najbardziej poważnych problemów gminy w perspektywie 7-10 lat.

¨ Świadomość niskich budżetów gminnych ogranicza inicjatywę inwestycji własnych.

Analiza wykonania budżetu w latach 2005 – 2007

Na potrzeby Wieloletniego Planu Inwestycyjnego dokonano analizy dochodów i wydatków budżetowych w latach 2005-2007.

W analizowanym okresie jednostka co roku odnotowywała nadwyżkę budżetową Przedstawione fakty prezentuje tabela poniżej.

Rok	Dochody wykonane ogółem (w zł)		Wydatki wykonane ogółem (w zł)			Nadwyżka budżetu
2005	10 647 954,00	-		8 722 416,00	=		1 925 538,00
2006	10 979 895,00	-		10 240 476,00	=		739 419,00
2007	11 807 844,00	-		10 920 895,00	=		886 949,00

Tabela: Nadwyżka budżetowa w latach 2005 – 2007 (w zł)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wykonania budżetu Gminy Kuślin

Różnicę między dochodami a wydatkami budżetowymi Gminy Kuślin przedstawia poniższy wykres:

Wykres: Dochody i wydatki budżetu Gminy Kuślin w latach 2005 - 2007

Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wykonania budżetu Gminy Kuślin

Planowane dochody i wydatki budżetu na rok 2008:

Dochody budżetu na rok 2008 ustalone się w wysokości 11 820 000 zł, z tego:

1) dochody bieżące w kwocie 11 633 650 zł;

2) dochody majątkowe w kwocie 186 350 zł.

Wydatki budżetu na rok 2008 ustalone są w wysokości 12 303 750 zł, z tego:

1) wydatki bieżące w wysokości 10.633.750 zł, w tym na:

a) wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń 5.284.710 zł,

b) dotacje 410.000 zł,

c) wydatki na obsługę długu 85.000 zł,

2) wydatki majątkowe w 2008 r. w wysokości 1.670.000 zł

W latach 2005 – 2007 obserwuje się niewielki udział wydatków inwestycyjnych w ogóle wydatków. Obrazuje to poniższy wykres.

Wykres: Wydatki inwestycyjne w latach 2005 - 2007

Źródło: Opracowanie własne na podstawi danych z UG w Kuślinie

Znaczną część wydatków gminnych stanowią wydatki sztywne, których wydatkowanie jest koniecznością prawną regulowaną przez właściwe ustawy i rozporządzenia. Analiza wydatków budżetowych wskazuje na stosunkowo niski odsetek wydatków inwestycyjnych. Wielość wydatków sztywnych powoduje, że koniecznością staje się poszukiwanie zewnętrznych źródeł finansowania projektów inwestycyjnych i społecznych. Programy operacyjne (krajowe i regionalne) planowane w Polsce na lata 2007-2013 stwarzają szanse pozyskania znaczących środków unijnych, mogących posłużyć rozwojowi gminy.

Zobowiązania finansowe gminy na lata 2007 – 2013:

Na realizację zdań inwestycyjnych w latach 2004- 2006 Gmina zaciągnęła kredyty, których spłata przypada na lata 2007 – 2013.

Wysokość planowanych zobowiązań z tyt. zaciągniętych kredytów w latach 2008-2013 wygląda następująco:

2008 r. – 1 498 500 zł

2009 r. – 1 982 250 zł

2010 r. – 930 000 zł

2009 r. – 700 000 zł

2009 r. – 550 000 zł

2009 r. – 400 000 zł

Cele strategiczne rozwoju.

Gmina Kuślin, mimo swojego wyraźnego, rolniczego charakteru, jest dość złożonym i wewnętrznie zróżnicowanym systemem społeczno – gospodarczym. Zwłaszcza ostatnie lata i proces transformacji oraz towarzyszące im globalne przemiany i ciągłe wyzwania cywilizacyjno – kulturowe, „zburzyły” dotychczasowy spokój i bezpieczeństwo, jakim charakteryzowało się państwo do roku 1989 na terenach wiejskich. W różnych dziedzinach i grupach społecznych odbywają się poszukiwania lepszych rozwiązań, których celem jest dostosowanie do wzrastających wymogów społeczno - gospodarczych, a przede wszystkim do gospodarki rynkowej. Często są to działania doraźne, krótkookresowe, bez określonej współpracy i koordynacji z innymi i kończą się one niepowodzeniem, powodując frustrację i zniechęcenie do dalszych działań, a w skrajnych przypadkach, brak środków do życia.

Etap formułowania głównych celów strategicznych to etap konkretyzacji ogólnych postulatów określonych w wizji rozwoju wiosek. Definiowanie głównych celów strategicznych to identyfikacja spraw, które mają kluczowe znaczenie z punktu widzenia rozwoju gminy.

Dlatego zakłada się główne cele rozwoju strategicznego:

Zapewnienie mieszkańcom możliwie najlepszego poziomu życia.

Osiąganie tego celu powinno polegać przede wszystkim na stymulowaniu wzrostu w lokalnej sferze gospodarczej, a przez to generowaniu dochodów zarówno w sektorze podmiotów, jak i w sektorze gospodarstw domowych i pośrednio – dochodów do budżetu gminy. Dobrze rozwinięta gospodarka powinna być postrzegana jako siła napędowa rozwoju we wszystkich sferach.

Wypracowanie pozytywnego wizerunku gminy jako nowoczesnej, dynamicznie rozwijającej się, bezpiecznej i dbającej o ekologię.

Osiąganie tego celu powinno koncentrować działania związane z poprawą infrastruktury technicznej, utrzymaniem stanu bezpieczeństwa, polepszeniem estetyki, wdrażaniem działań promocyjnych.

Dostosowanie potencjału, struktury i organizacji wewnętrznej gminy do nowych wyzwań i wymagań (również w perspektywie przyjęcia Polski do UE) w dłuższym horyzoncie czasowym.

Działania te skupiać się winny na poprawie funkcjonalności organów gminnych oraz inicjatywach wyzwalających współpracę społeczeństwa z jednostkami samorządowymi krajowymi i zagranicznymi.

Ukształtowanie zdrowego i mądrego społeczeństwa.

Osiąganie tego celu jest jednym z kluczowych elementów osiągania rozwoju w sferze społecznej. Podnoszenie świadomości, poziomu wykształcenia i kultury powinno znajdować swój wymiar w aktywnym udziale mieszkańców w życiu publicznym.

Zachowanie zasobów naturalnych, architektonicznych i kulturowych.

Ład przestrzenny oraz harmonia pomiędzy naturalnym krajobrazem wraz z tradycyjnym budownictwem wiejskim oraz nowymi obiektami powinna stanowić istotny wyznacznik, kształtujący rozwój inwestycyjny na terenie gminy.

Dopiero na bazie tych celów nadrzędnych podlegają konkretyzacji cele szczegółowe. Wywodzą się one z diagnozy poszczególnych dziedzin i problemów rozwojowych gminy.

Są to cele infrastrukturalne, społeczne, przestrzenne, ekologiczne i gospodarcze.

Należy się liczyć jednak z tym, że niektóre z tych celów mogą być ze sobą sprzeczne, budzić kontrowersje mieszkańców i radnych, wymaga to więc rozważnych, chociaż trudnych wyborów w imię celów nadrzędnych.

Programy rozwoju.

Opisane wcześniej cele strategiczne realizowane będą w oparciu o długoletnie programy rozwoju. Ponieważ dotyczą one dużej grupy zagadnień pogrupowane zostaną w trzy podstawowe grupy:

A – programy inwestycyjne

B – programy gospodarcze

C – programy społeczne

One zostaną podzielone na poszczególne plany i działania (w ramach grupy), a dopiero one wymuszą w określonym terminie przygotowanie szczegółowych zadań. Powyższe zostanie przedstawione w ujęciu czasowym i zbliżający się termin pozwoli uruchamiać działania funkcjonującym w danym czasie służbom gminnym.

Przedstawione programy obejmują jedynie te działania, które są inicjowane przez Gminę, ma ona na nie wpływ i uczestniczy w finansowaniu. Wszelkie inne działania na terenie gminy, które mogą odbywać się dzięki nim, albo niezależnie (np. realizowane przez administrację rządową lub osoby fizyczne) ale w sposób bezpośredni nie angażujący Gminę – nie zostały tu ujęte.

Programy inwestycyjne.

Obejmują działania zmierzające do poprawy infrastruktury gminnej, stanu środowiska naturalnego, sieci dróg i estetyki krajobrazu.

Lp	Nazwa programu	Termin
	WODA
1	Wykonanie odcinków sieci zamykających pierścień zasilania	2010-2013
2	Modernizacja stacji ujęć wody	2006-2011
	ŚCIEKI
3	Realizacja gminnego programu oczyszczania ścieków.	2008-2013
3.1.	Rozbudowa oczyszczalni ścieków Kuślin	2013-2015
3.2	Rozbudowa sieci kanalizacyjnej Kuślin	2007-2010
3.3	Budowa sieci kanalizacyjnej Michorzewko i Michorzewo	2007-2010
3.4	Budowa sieci kanalizacyjnej Głuponie i Trzcianka	2012-2015
3.5	Budowa sieci kanalizacyjnej Chraplewo, Wąsowo	2015-2020
3.6	Budowa sieci kanalizacyjnej Śliwno, Turkowo, Dąbrowa	2015-2020
3.7	Budowa przyzagrodowych oczyszczalni dla zabudowy rozproszonej (N. Dąbrowa, Huby, Wybudowania i inne)	2007-2015
3.8	Oczyszczalnia ścieków przy ZSPP w Wąsowie	2009-2011
	ODPADY
4	Realizacja Gminnego Programu Gospodarki Odpadami	2005-1015
5	Rekultywacja kwatery i wysypiska	2007-2008
6	Likwidacja dzikich wysypisk śmieci	2007-2015
	DROGI
7	Budowa i modernizacja dróg gminnych	2007-2015
8	Realizacja utwardzenia dróg gminnych:
8.1	Dąbrowa w kierunku Bukowca (do granic gminy Kuślin)	2010-2015
8.2	Kuślin ul. Boczna, Wąsowo ul. Leśna 800 m i Szkolna 400 mb	2007-2008
8.3	Chraplewo Parcele, Głuponie Parcele, ulica do gospodarstwa Pana Horowskiego, z Chraplewa w kierunku Śliwna	2010-2015
8.4	Śliwno-Huby	2008-2015
8.5	Kolejne odcinki wg sołectw po realizacji sieci kanalizacji sanitarnej	2010-2015
9	Budowa drogi Śliwno – Krystianowo	2008-2013
9.1	Budowa drogi Wąsowo – Dąbrowa – Bukowiec (do granic gminy Kuślin)	2012
9.2	Utwardzenie drogi Wąsowo, ul Św. Wawrzyńca 700 mb i dokończenie drogi Grodziskiej.	2010
9.3	Utwardzenie drogi Kuślin ul. Ogrodowa 200mb	2010
10	Budowa chodników przy głównych drogach:
10.1	- Kuślin ul. Leśna, ul. Powstańców Wlkp.	2009-2010
10.2	- Krystianowo i Michorzewo ul Osiedlowa, ul Parkowa 2x400mb	2008
10.3	- Wąsowo ul. Wytomyska 400 mb	2008
10.4	- Śliwno 600 mb	2010-2011
10.5	- Budowa chodnika Śliwno – Wymysłowo 200mb	2011
10.6	- Krystianowo 700 mb	2008-2010
10.7	- Głuponie przy blokach 200mb, przy przedszkolu 200 mb	2008-2009
10.8	Budowa chodnika Głuponie – drogi powiatowe 600 mb	2008-2011
10.9	Budowa chodnika Chraplewo ul. Do gospodarstwa 500 mb	2010
10.10	Budowa chodnika Michorzewko 500 mb	2010
11	- pozostałe wg wielkości wsi i natężenia komunikacyjnego Turkowo 250 mb	2009
	Inne
12	Modernizacja budynku Urzędu Gminy	2008-2009
13	Adaptacja pomieszczeń przyziemia szkoły w Michorzewie	2010-2011
14	Modernizacja świetlicy wiejskiej w Głuponiach wraz z zagospodarowaniem placu zabaw	2009
15	Modernizacja świetlicy w Dąbrowie	2008-2009
16	Modernizacja świetlicy w Śliwnie	2008-2009
17	Modernizacja świetlicy w Wąsowie	2010-2011
18	Modernizacja świetlicy w Michorzewie	2010-2011
19	Odbudowa zespołu Małych Boisk oraz parkingu w Kuślinie	2009-2010
20	Modernizacja Sali GOK wraz z utwardzeniem terenu przylegającego, parking przy Urzędzie Gminy	2009-2010
21	Budowa boiska wielofunkcyjnego w Michorzewie	2011-2013
	CIEPŁO
22	Kontynuacja gazyfikacji Gminy ( Współdziałanie z firmą GEN)	2008-2015
23	Realizacja programu budowy farmy wiatrakowej	2007-2011

Programy gospodarcze.

Wynikają z tendencji i planów rozwoju gospodarczego. Obejmują te wszelkie działania, które będą mogły inicjować, wspierać i koordynować wszelkie działania zachodzące w różnych obszarach gospodarki występujących na terenie gminy.

Rolnictwo

Duża liczba gospodarstw o małej powierzchni w bliskiej perspektywie stworzy określone kłopoty w strukturze dochodów rodzin. Już obecnie można zaobserwować wyraźne kłopoty w uzyskaniu odpowiedniego wskaźnika produktywności i zysku z osiągniętej produkcji dla gospodarstw poniżej 10 ha. Daje się też odczuć ubożenie tej części społeczeństwa. W przypadku braku wyraźnej specjalizacji, małe gospodarstwa nie zapewnią utrzymanie typowej wiejskiej rodziny na poziomie średnich dochodów miejskich. Można więc stwierdzić, że w najbliższej przyszłości należy oczekiwać coraz trudniejszej sytuacji rodzin (dodatkowa ilość ubiegających się o opiekę społeczną). Dla tej grupy rodzin (ok.900 osób) należy stworzyć alternatywę zatrudnienia poza własnym małym gospodarstwem.

Gospodarstwa 10-30 ha powinny znaleźć możliwość specjalizacji produkcji oraz wiązania się w grupy producenckie.

Należy stworzyć możliwość wzrostu gospodarstw powyżej 30 ha. Takimi bodźcami mogą być :alternatywne miejsca pracy poza rolnictwem dla właścicieli mniejszych gospodarstw, udostępnienie dodatkowych areałów w zamian za zatrudnienie lub dzierżawa, powiązania producenckie.

Ta sytuacja wymagać będzie utworzenia dodatkowych miejsc pracy w nowych podmiotach wspomagających gospodarstwa. Patrząc na rolnictwo zachodnie – duże gospodarstwa skupione są na własnej produkcji i nie maja czasu na działania uzupełniające. Tu jest właśnie szansa rozwinięcia sieci usług obsługujących te gospodarstwa przykładowo zajmując się:

¨ zaopatrzeniem hurtowym w pasze i środki ochrony roślin,

¨ transportem specjalistycznym,

¨ utrzymaniem bazy sprzętowo-remontowej

¨ skupem i przedstawicielską reprezentacją handlową

¨ obsługą finansowo-prawną,

¨ obsługą doradczą w zakresie produkcji,

¨ obsługą weterynaryjną

Przewidzieć można, że nowo utworzone podmioty zajmujące się powyższą działalnością mogłyby zatrudnić około 50 osób.

Dalej koniecznym jest inicjowanie rozwoju dotychczasowych zakładów przetwórczych (obecnie 2-3) oraz tworzenie nowych. Wydaje się możliwe dla tak zrestrukturyzowanego rolnictwa (albo o takich perspektywach) przyciągniecie inwestorów gotowych wybudować średniej wielkości 2-3 zakłady przetwórcze (produkcja wyrobów mięsnych, produkcja mączki ziemniaczanej lub tworzyw z tej mączki, przetwórstwo oleistych, przetwórstwo owocowe). Wydaje się również możliwe wykreowanie takich inwestorów wśród obecnych większych producentów, akcentując gminną pomoc w zakresie tworzenia pomostów finansowych.

Powyższy model zakłada konieczność tworzenia porozumień między producentami i tworzenia układu wzajemnie się wspomagającego, wykorzystującego zewnętrzne warunki pomocy, ale przede wszystkim własne możliwości kumulowania kapitału, przy stworzeniu korzystnej pomocy doradczej i promocyjnej ze strony Gminy.

Z uwagi na aktualny – rolniczy charakter gminy - problem restrukturyzacji rolnictwa (bez względu na makroreformę prowadzoną przez rząd RP) powinien być podstawowym priorytetem władz gminnych na najbliższe 10 lat.

Przekwalifikowanie się rolników, którzy zamierzają zrezygnować z pracy w rolnictwie i wykonywać inny zawód, powinno odbywać się na zasadzie dobrowolności i elastycznie w czasie.

Gmina powinna dołożyć wszelkich starań, aby w tak trudnym okresie dało się odczuć jej opiekuńczą rolę.

Wiele osób związanych z rolnictwem, szczególnie młodych powinno dołożyć wszelkich starań, aby zdobyć kwalifikacje, które pozwolą pracować im na rzecz rolnictwa (usługi). Należy dać szanse rolnikom gospodarującym na glebach słabszych na utworzenie gospodarstw agroturystycznych. Dotyczy to szczególnie terenów południowych naszej gminy lub gospodarstw na naszej gminie mających ku temu warunki lokalizacyjne. Gleby o słabej strukturze należy przeznaczyć pod zalesienie.

Większość problemów związanych z rolnictwem nie da się oddzielić od polityki państwa lecz rozważne i skuteczne rozwiązywanie problemów związanych z przekształcaniem rolnictwa powinno przyczynić się do zwiększenia zaufania rolników w stosunku do osób, które w gminie za te przekształcenia będą odpowiadać.

Przemysł

Normy europejskie wskazują na koegzystencję sektora rolniczego z przemysłowym i usługowym. Docelowo w gminach podobnych, układ zatrudnienia ludności przedstawia się następująco: rolnictwo – 25-40%, przemysł- 30-45%, usługi 20-45%. Nie trzeba dodawać, że finansowanie budżetu gminy, jest najbardziej efektywne z sektora przemysłowego i usług. Intencją władz gminnych powinna być szczególna koncentracja na stworzeniu warunków trwałego rozwoju tych sektorów.

Gmina Kuślin posiada szereg atutów dla rozwoju istniejących i tworzenia nowych zakładów. Wymienić należałoby:

¨ silne zaplecze produkcji zwierzęcej (trzoda chlewna),

¨ przebieg przez teren autostrady A2, położenie w strefie 17 km (atrakcyjnego inwestycyjnie) od zjazdów,

¨ dobry układ drogowy,

¨ potencjalnie duża powierzchnia obszarów o przeznaczeniu aktywizacji gospodarczej w nowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego,

¨ dobra struktura wiekowa ludności zawodowo-czynnej,

Biorąc pod uwagę powyższe mocne strony można wskazać główne kierunki perspektywicznego rozwoju omawianego sektora.

¨ siłownia wiatrowa – poszerzenie o większy teren jak ten, który istnieje pod tą inwestycję,

¨ współdziałanie z właścicielem terenu w Dąbrowie i realizacja „centrum rekreacji”,

¨ ośrodka szkoleniowego OHP,

¨ budowa ścieżek rowerowych,

¨ na bazie zakładów przetwarzających drewno i wikliny – rękodzieło artystyczne,

¨ docelowo możliwe byłoby utworzenie strefy aktywizacji gospodarczej w rejonie wsi Kuślin,

¨ Zaplecze hodowlane lokalnych gospodarstw wskazuje na możliwość lokalizacji jeszcze jednego zakładu o wysokiej technologii produkcji, wykorzystującej też ewentualnie hodowlę drobiu. Intencją powinno być znalezienie możliwości inwestycji o potencjale zatrudnienia 30-50

¨ Zasoby leśne, bliskość tartaku, istnienie jednego już zakładu AS-KOR wykorzystującego materiał drzewny, wskazuje na możliwość rozszerzenia jego potencjału lub budowy zakładu galanterii drewnianej, meblowego lub akcesoriów budowlanych.

¨ Koniecznym powinno być przygotowanie lokalizacji dla potencjalnych Centrów Logistyczno-Magazynowych, które powinny powstać w lokalizacji przyszłej autostrady.

Handel

W Polsce jest to gałąź gospodarki, która rozwinęła się najszybciej według wzorców wolnorynkowych, bez konieczności dodatkowego wsparcia i zewnętrznej ingerencji. Również Gmina Kuslin dostrzega ten mechanizm. Właściwie w każdej z wiosek istnieje podstawowa infrastruktura w tym zakresie, a w Kuślinie i kilku innych dodatkowe placówki właściwie wypełniające potrzeby.

Obserwacja tego sektora wskazuje na ilościowe nasycenie i właściwie brak miejsca dla nowych. Prawdopodobne jest, że powiekszać i zmieniać się będą istniejące, a nowe powstaną w warunkach dużej konkurencji. Bliskość większych ośrodków miejskich powoduje iż z lokalnej sieci korzysta się w ograniczonym zakresie. Również doświadczenia zachodnie wskazują iż na poziomie wiejskim funkcjonuje sieć handlowa zabezpieczająca podstawowe potrzeby, a nie rozwija się sieć dużych obiektów oferujących bardzo szeroką gamę artykułów.

Z punktu widzenia długofalowych planów rozwoju Gminy, działalność handlowa winna rozwijać się wzdłuż nowowybudowanej autostrady. Istnieje również zapotrzebowanie na nowe placówki handlowe związane z obsługą produkcji rolnej.

Branża ta zatem powinna rozwijać się jedynie zgodnie z decyzjami gospodarczymi właścicieli i warunkach konkurencyjnej działalności bez konieczności wspierania nadmiernego rozwoju.

Turystyka

Ta dziedzina gospodarcza w wielu rejonach Polski staje się coraz bardziej atrakcyjną w sensie lokalnego rozwoju. Jeszcze kilka lat temu nie prowadzono na terenie gminy w ogóle takiej działalności, stąd trudno było prognozować cokolwiek. Jednak ciągły rozwój dwóch obiektów specjalizujących się w turystyce, stałe ich obciążenie, coraz większa ilość osób z różnych terenów kraju i zagranicy spędzających tu swój wolny czas, pozwala wnioskować o atrakcyjności naszych terenów. Na kanwie tych doświadczeń oraz prognoz dla tej branży zaproponowano poniżej bardziej kompleksowy program podzielony na szereg mniejszych projektów.

Założenia.

¨ Program zakłada stworzenie na terenie całej Gminy sieci wzajemnie powiązanych obiektów, które umożliwią aktywne spędzenie czasu stacjonarne lub ruchliwe (poprzez zmiany miejsca i przemieszczanie). Należy to sobie wyobrazić jak planszę gry – miejsca postoju są powiązane szlakami. Można w danym miejscu spędzić cały pobyt (jeden dzień lub weekend) a można też zmieniać kolejne miejsca, wciąż uatrakcyjniając pobyt.

Zakres.

Projekt przewiduje następujące rodzaje aktywności :

¨ turystyka piesza -sieć specjalnych szlaków turystycznych o różnej skali trudności i walorach krajoznawczych,

¨ turystyka konna – j.w.

¨ turystyka rowerowa – konwencjonalna i górska

¨ survival (oraz paintball)

¨ gry zespołowe (na bazie boisk sportowych)

¨ tenis ziemny

¨ pływanie

¨ golf (minigolf i szkółka)

Dla każdego rodzaju aktywności stworzyć należy specjalny układ tras, szlaków i miejsc odpoczynku oraz noclegów. W otoczeniu wykorzystana zostanie baza gastronomiczna i nowe punkty małej gastronomii uruchamiane okresowo lub okazjonalnie.

Założeniem Projektu jest aby z każdego komponentu docelowo powstał jeden (lub kilka) podmiot gospodarczy.

Szlaki Turystyki.

Zadaniem będzie, w porozumieniu z Powiatem,Gminą, Lasami, wytyczenie układu szlaków (bardzo gęsto) dla każdego celu turystycznego. Zgodnie z wymogami mają powstać interesujące szlaki : piesze, joggingu (wraz ze ścieżkami zdrowia), konne, rowerowe. Oprócz tego mają być zbudowane specjalne trasy crossowe o zamkniętym przebiegu.

Z uwagi na duży zakres (kilometrowy) będzie to zespól prac rozłozony w czasie. Odcinki będą kolejno oddawane, a ich dalsza rozbudowa będzie się odbywała już przy eksploatacji poprzednich. Oczywiście celem jest jak najmniejsza ingerencja w przyrodę, a zatem wykorzystanie istniejących dróg i duktów. Też trasy crossowe maja być przyjazne aktualnej sytuacji przyrodniczej.

Układ szlaków ma objąć teren całej Gminy i nawiązywać do innych szlaków turystycznych powiatowych i wojewódzkich. Ma powiązywać wszystkie osobliwości (dworki, pałace, pomniki przyrody, nowe centra sportów).

Ośrodek Sportu Jeździeckiego.

Na terenie Gminy funkcjonuje kilka stajni, które zamierza powiązać się funkcjonalnie, tak aby stworzyły spójną ofertę. Dodatkowo w jednym miejscu utworzony zostanie specjalny ośrodek z Parkurem i wytyczoną trasą dla crossu. Oprócz tego miejsce dla sportowego ujeżdżania. Obiekt wyposażony zostanie w niezbędną infrastrukturę – tak aby można tu było oprócz zajęć indywidualnych rozgrywać przynajmniej zawody amatorskie.

Ośrodek Sportów Ekstremalnych.

Wobec wzrastającego zapotrzebowania na ten rodzaj spędzania czasu, istnieje możliwość utworzenia specjalnego ośrodka wykorzystującego naturalne przeszkody terenowe. W porozumieniu z lasami, wydaje się korzystne poprowadzenia tras przez lasy w trójkącie :Chraplewo-Leśniczówka Wąsowo-pałac Wąsowo. Naturalne ukształtowanie terenu, mało niebezpieczne bagienka i stawy, zróżnicowanie drzewostanu sprzyjać będzie temu rodzaju sportu.

Zespół Obiektów Gier Zespołowych.

Oprócz zorganizowanych grup turystycznych korzystajacych z obiektów wspomnianych wcześniej przewiduje się przyciągnięcie osób, które preferują tradycyjne sporty. Planuje się zatem specjalne remonty i uzupełnienie istniejących obiektów sportowych, które będą mogły być wykorzystywane do celów szerokiej aktywności. Obiekty przewidziane do wykorzystania:

¨ wielofunkcyjne boiska sportowe Michorzewo „Orlik”

¨ wielofunkcyjne boiska sportowe Wąsowo przy szkole podstawowej

¨ zespół boisk w Trzciance – uzupełniony o kort tenisowy i boisko do baseballa, tor dla rolek i rowerów

¨ zespół boisk w Kuślinie

Idealną sytuacją byłaby mozliwość włączenia do tego samego organizmu gospodarczego, kolejnego – Zespołu Placów Zabaw. Wtedy dodatkowo nalezałoby wybudować i uzupełnić place zabaw dla dzieci w :Kuślinie, Trzciance, Wąsowie, Michorzewie, Głuponiach.

Baza Agroturystyczna.

Celem powodzenia projektu jest uaktywnienie gospodarstw rolnych w przekształcenie się w gospodarstwa agroturystyczne oferujace zróżnicowaną bazę noclegową. Ważne jest aby prowadzić tak swoje prace, by w okresie 2-3 lat osiągnąć w różnych gospodarstwach do 100 miejsc noclegowych, poza obiektem pałacowym w Wąsowie. Wtedy z pewnością przy powodzeniu Projektu, sama gmina zapewni trwały pobyt turystów. Przyjmując dla Gospodarstwa średnio 5-8 miejsc – należałoby uaktywnić i dostosować ok.5-10 gospodarstw.

Propozycja zmian:

Lp	Nazwa programu	Termin
	Turystyka
1	Opracowanie Turystycznego Przewodnika Gminy	2009-2010
2	Uruchomienie programu „Szlaki Turystyki”	2009-2011

Programy społeczne.

Rozwój gminy niewątpliwie opiera się w głównej mierze na realizacji wcześniej wymienionych zamierzeń. Jednak nie można zapominać o aspektach życia mieszkańców z nimi nie związanych bezpośrednio, aczkolwiek istotnych dla standardów tego życia. Dotyczy to w głównej mierze dziedzin związanych z oświatą i kulturą.

Intensywny rozwój cywilizacyjny, ale jednocześnie obniżenie rozwoju demograficznego, powoduje określone trudności w wyrównaniu szans społeczności wiejskich zdobywania wiedzy.

Z uwagi na dominujący udział środków finansowych w budżecie gminnym związanych bezpośrednio z oświatą należy stworzyć nowoczesny system zarządzania tą sferą przygotowaną do włączenia się w programy ogólnopolskie i europejskie.

Obserwowany (szczególnie w ostatnich latach) wzrost aktywności kulturalnej społeczności, dobrze wykorzystywany przez GOK należy rozszerzyć. Wymienione wcześniej imprezy kulturalne powinny na trwale wejść do kalendarza gminnego, powiatowego i wojewódzkiego. One też wspierać będą atrakcyjność turystyczną gminy. Jednocześnie takie właśnie działania integrują społeczność, wskazując jednocześnie jej wyznaczniki i pozwalają kultywować tradycje.

Mimo coraz powszechniejszego dostępu do internetu nadal książka i czasopismo jest najlepszym źródłem obcowania z literaturą fachową i popularną. Wspierać należy zatem działania związane z utrzymaniem Gminnej Biblioteki, nawet zadbać o jej rozwój, doposażając w nowoczesne systemy(komputery, końcówki internetowe) umożliwiające dostęp do zasobów zbiorów innych bibliotek, w jeszcze większym stopniu niż obecnie.

Lp	Nazwa programu	Termin
1		2008-2013
2	Stałe doposażanie szkół w nowoczesny sprzęt informatyczny	2008-2013
3	Zagospodarowanie otoczenia boiskowego i wspomagającego zespołów szkolnych	2007-2013
4	Opracowanie i promocja gminnego programu imprez kulturalnych	2007-2013
5	Odtworzenie działalności Kół Gospodyń Wiejskich	2007-2013
6	Wydanie książki dotyczącej biografii Gminy Kuślin	2008-2010
7	Utworzenie i utrzymanie amatorskich grup teatralnych	2007-2015

Planowanie budżetowe.

Ogólna kwota wszystkich środków przeznaczonych w danym roku budżetowym na finansowanie inwestycji określona jest jako budżet inwestycyjny – w odróżnieniu od pozostałej części budżetu Gminy, którą określa się jako budżet operacyjny. Tego typu ujęcie całości budżetowych środków finansowych (odmienne od tradycyjnej systematyki dochodów i wydatków w podziałach klasyfikacji budżetowej) jest niezbędne ze względu na potrzebę dokonywania oszacowań kosztów świadczenia bieżących usług komunalnych oraz określenia wielkości kwot, które mogą być przeznaczone w poszczególnych latach na finansowanie inwestycji.

Ocena sprawności funkcjonowania budżetu Gminy oraz prognozowanie dochodów i wydatków budżetowych jest jednym z podstawowych elementów racjonalnego zarządzania finansami Gminy. Celem prowadzonych analiz finansowych powinno być tworzenie podstaw do :

¨ opracowania wieloletnich planów budżetowych,

¨ opracowania wieloletnich programów inwestycyjnych,

Prowadzenie bieżących analiz finansowych znacznie zwiększa szansę Gminy w ubieganiu się o pozabudżetowe źródła finansowania gminnych projektów inwestycyjnych.

Charakterystyka zadań inwestycyjnych wskazanych do realizacji przez samorząd Gminy Kuślin w latach 2008-2013

Budowa kanalizacji sanitarnej

Zadania w tej dziedzinie obejmują budowę kanalizacji sanitarnej dla miejscowości Kuślin, Michorzewo i Michorzewo oraz Głuponie i Trzcianka. Jest to zadanie najważniejsze dla mieszkańców gminy, dlatego traktowane będzie priorytetowo. Duża kwota inwestycyjna powoduje, że jest to zadanie rozłożone na okres kilku lat. Realizacja projektu przewidziana jest ze środków Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Część wkładu własnego będzie pochodzić ze środków kredytowych. Ważna jest także budowa oczyszczalni ścieków przy Zespole Szkół w Wąsowie, która planowo współfinansowana będzie ze Środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Budowa i przebudowa dróg powiatowych, gminnych, wewnętrznych i chodników

Drogi i chodniki służą nie tylko mieszkańcom gminy i działającym tutaj podmiotom gospodarczym, ale także ruchowi tranzytowemu oraz są jednym z podstawowych kryteriów przy wyborze lokalizacji inwestycji. Z tych powodów stanowią bardzo istotny element infrastruktury technicznej – ich wysoka jakość powoduje większą dostępność komunikacyjną gminy oraz przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa uczestników ruchu. Szereg odcinków dróg wymaga modernizacji. Dlatego też przed władzami samorządowymi przez cały okres realizacji WPI stoją zadania polegające na budowie nawierzchni bądź modernizacji dróg. Budowa dróg gminnych współfinansowana będzie ze środków Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych. Budowę chodników przy drogach powiatowych częściowo sfinansuje Gmina, a Starostwo Powiatowe w Nowym Tomyślu budowę dróg powiatowych.

Remont i przebudowa obiektów publicznych, kulturalnych i sportowych

Realizacja tych działań wpłynie na poprawę jakości życia w gminie Kuślin przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych jej mieszkańców. Umożliwi rozwój tożsamości społeczności, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich. Większość tych inwestycji gmina planuje sfinansować ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Promocja.

Promocja służy gminom najczęściej do przyciągnięcia większej liczby turystów lub spowodowania zainteresowania inwestorów z zewnątrz. Ma to przyczynić się do powstania nowych firm lub rozwoju istniejących. Taka promocja skierowana jest głównie na zewnątrz gminy.

Promocja może tez być częściowo skierowana do wewnątrz, powodując m.in. w społeczności lokalnej wzrost poczucia własnej tożsamości oraz dumy z miejscowego dorobku historycznego i kulturowego.

Po zdefiniowaniu potencjalnych inwestorów należy się zastanowić , jak wytworzyć w nich świadomość , że gmina odpowiada ich potrzebom i oczekiwaniom oraz jak spowodować umieszczenie naszej gminy na liście miejsc, które potencjalni inwestorzy będą brać pod uwagę układając swoje plany. Można to osiągnąć wieloma metodami, ale poniżej przedstawiono te, które mogą być przydatne i możliwe dla gminy Kuślin:

¨ Materiały promocyjne – opracowana osobno dla każdego sektora odbiorców : plany gminy, ilustrowane broszury i foldery, kartki pocztowe, pisma firmowe, książki i monografie,

¨ Gadżety promocyjne – znaczki, pamiątki, upominki z herbem lub innym symbolem, kalendarze,

¨ Umieszczenie loga gminy i informacji o niej w materiałach powiatowych i wojewódzkich,

¨ Identyfikacja Gminy na wszystkich drogach przecinających granice gminy,

¨ kontakt i informowanie bieżące mediów o zadaniach, sukcesach i też porażkach,

¨ Reklama każdego nowego przedsięwzięcia- od bardzo dużych inwestycji do małych inicjatyw,

¨ Organizacja imprez o charakterze ponadlokalnym,

¨ Porozumienia o promocji z wpływowymi osobami i zespołami artystycznymi,

¨ Obecność aktywna na wystawach, targach , konferencjach i innych podobnych wydarzeniach, w których uczestniczyć mogą potencjalni inwestorzy,

¨ Nawiązanie kontaktu z Wielkopolską Izbą Przemysłowo-Handlową,

¨ Udział w Stowarzyszeniu Gmin Wiejskich oraz Gmin i Powiatów Wielkopolski,

¨ Kontakt z Państwowa Agencją Inwestycji Zagranicznych

¨ Ogłoszenie w katalogu gmin lub firm,

¨ Współdziałanie promocyjne z gminami sąsiednimi, szczególnie z Nowym Tomyślem, aby przejąć część ich kontaktów niewykorzystywanych,

¨ Współpraca z podobnymi gminami w Polsce,

¨ Udział w stowarzyszeniu KOLD,

¨ Udział w stowarzyszeniu A-2,